Literatura i zagadnienia.

26. Przesłanki nabycia prawa oraz wymiar emerytury przez ubezpieczonego urodzonego po dniu 31 XII 1948 r. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. Art. 24. 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184. 2. Dla ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, (…) zostaną ustanowione emerytury pomostowe. (…). Art. 24a. 1. Emeryturę, o której mowa w art. 24, przyznaje się z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. 2. Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a w przypadku gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana - od dnia, od którego podjęto jej wypłatę. 3. Emeryturę oblicza się zgodnie z art. 26, z uwzględnieniem ust. 4 i 5. (…)6. Emerytura obliczona na zasadach określonych w ust. 2-5 nie może być niższa od pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy. Art. 25. 1. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem art. 185. (…) Art. 26. (…) 2. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. 3(…). Art. 26a. 1. Wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ulega zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania składek. (…). 27. Wcześniejsza emerytura według ustawy o EiR z FUS. Wcześniejsza emerytura wiek bez zmian, co najmniej 60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna natomiast okres stażu kobieta do 15 lat, mężczyzna 20 lat. Wcześniejsza emerytura ze względu na pracę w warunkach szczególnych: wiek kobieta 55 lat, mężczyzna 60 lat. W rozporządzeniu wykazane prace uciążliwych, w warunkach szkodliwych, Pracownik może starać się na podstawie ustawy z 1998 r. o przejście na wcześniejszą emeryturę: kobieta 55 lat oraz 30 letni staż emerytalny, co najmniej 20 letni staż emerytalny i uznanie za osobę całkowicie niezdolną do pracy. Mężczyzna, pracownik może przejść na wcześniejszą emeryturę, jeżeli ma 60 lat, 25 letni staż emerytalny, całkowicie niezdolny do pracy. Inwalidzi, wojskowi, nauczyciele. 28. Emerytura pomostowa Prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi urodzonemu po 31 grudnia 1948 r. Będzie mógł przejść na emeryturę pomostową po osiągnięciu co najmniej 55 lat (w przypadku kobiet) i 60 lat (mężczyźni), jeżeli spełni łącznie następujące warunki: * Pracujący w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (art. 4 u.e.p.). Jeśli pracownik jest kobietą, dostanie emeryturę pomostową, o ile: * urodziła się po 31 grudnia 1948 r., * ma co najmniej 55 lat, * ma co najmniej 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, * udokumentuje co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy, * przed 1 stycznia 1999 r. wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze określoną w art. 32 i art. 33 u.e.r.f.u.s, * po 31 grudnia 2008 r. wykonuje pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uwzględnioną w wykazie załączonym do u.e.p. w zał. 1 i 2., * rozwiązała stosunek pracy z pracodawcą. Jeśli pracownik jest mężczyzną, dostanie emeryturę pomostowa, o ile: * urodził się po 31 grudnia 1948 r., * ma co najmniej 60 lat, * ma co najmniej 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze * udokumentuje co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, * przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze określoną w art. 32 i art. 33 u.e.r.f.u.s, * po 31 grudnia 2008 r. wykonuje pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uwzględniona w wykazie załączonym do u.e.p. w zał. 1 i 2, * rozwiązał stosunek pracy z pracodawcą. Przy ustalaniu, czy został spełniony warunek 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uwzględnia się zarówno okresy, w których były wykonywane prace ustalone na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2009 r., jak też okresy, w których wykonywane były prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione w nowych wykazach prac. Okresy te podlegają sumowaniu. Postępowanie w sprawie emerytury pomostowej wszczyna się na wniosek zainteresowanego lub za pośrednictwem pracodawcy. Wysokość emerytury pomostowej oblicza się poprzez podzielenie podstawy wymiaru emerytury (czyli kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne wraz z kwotą zwaloryzowanego kapitału początkowego) przez statystyczny wskaźnik średniego dalszego trwania życia. Kwota emerytury pomostowej nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury, o której mowa w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Warto dodać, że do emerytury pomostowej można dorabiać. Jeżeli od wykonywanej pracy odprowadzane były składki na ubezpieczenia emerytalne, wówczas można poprosić ZUS o przeliczenie wysokości świadczenia. 29. Emerytura kapitałowa 8 stycznia 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Ustawa ta określa: 1. rodzaje świadczeń pieniężnych wypłacanych ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych(OFE); 2. zasady nabywania prawa do emerytur kapitałowych; 3. zasady i tryb przyznawania emerytur kapitałowych; 4. zasady ustalania wysokości i wypłaty emerytur kapitałowych. Rodzaje emerytur kapitałowych i zasady nabywania prawa do tych emerytur Ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych przysługuje emerytura kapitałowa w postaci: 1. okresowej emerytury kapitałowej (która przysługuje członkowi otwartego funduszu emerytalnego do ukończenia 65. roku życia) lub 2. dożywotniej emerytury kapitałowej (która przysługuje członkowi otwartego funduszu emerytalnego dożywotnio po ukończeniu 65. roku życia). Członek otwartego funduszu emerytalnego nabywa prawo do okresowej emerytury kapitałowej, jeżeli: • ukończył 60 lat oraz • kwota środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego, ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura, jest równa lub wyższa od 20-krotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa: 1. w przypadku śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego; 2. z dniem poprzedzającym dzień, w którym członek otwartego funduszu emerytalnego ukończył 65. rok życia; 3. w przypadku wyczerpania środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym. Otwarty fundusz emerytalny niezwłocznie informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych o wystąpieniu przypadku, o którym mowa w ww. pkt 1 i 3. Członek otwartego funduszu emerytalnego nabywa prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej, jeżeli: • ukończył 65 lat oraz • kwota hipotetycznej emerytury kapitałowej jest równa lub wyższa niż 50 % kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Prawo do emerytury kapitałowej i jej wysokość ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w drodze decyzji, na podstawie wniosku o ustalenie prawa do emerytury złożonego przez członka otwartego funduszu emerytalnego. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloraz podanej przez otwarty fundusz emerytalny kwoty środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego na dzień, o którym mowa w art. 8 pkt 2, i średniego dalszego trwania życia, o którym mowa w art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość dożywotniej emerytury kapitałowej stanowi zaś zaokrąglony w górę do pełnych złotych iloczyn, zawartej w ofercie dożywotniej emerytury kapitałowej, obowiązującej w dniu złożenia wniosku o ustalenie prawa do dożywotniej emerytury kapitałowej, miesięcznej stawki dożywotniej emerytury kapitałowej, właściwej dla wieku emeryta, oraz wskaźnika wyliczonego jako wysokość składki podzielonej przez tysiąc. 30. Pojęcie i przesłanki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła - w znacznym stopniu - zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: 1) jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. 2. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Warunek określony w art. 57 ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany od ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. Osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje: 1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała; 2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego. 31. Zasady ustalania wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi: 1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz 2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych; 3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych; 4) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat. 1a. Przy obliczaniu wysokości renty przepisy art. 53 ust. 3-5 stosuje się odpowiednio. 2. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75 % renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy. 3. Przy obliczaniu renty okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2-4, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy. 32. Renta szkoleniowa Rentę szkoleniową przyznaje się jeśli ubezpieczony spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, może otrzymać rentę szkoleniową. Renta przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Na wniosek starosty istnieje możliwość przedłużenia tego okresu na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego o dalsze 30 miesięcy. Okres 6 miesięcy może ulec skróceniu, jeśli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu. Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy jej wymiaru. Renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. 33. Warunki nabycia prawa do renty rodzinnej i jej wymiar Art. 65. 1. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. 2. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Art. 66. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Art. 67. 1. Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art. 68-71: 1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione; 2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej; 3) małżonek (wdowa i wdowiec); 4) rodzice. 2. Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające. Art. 68. 1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej: 1) do ukończenia 16 lat; 2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo 3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2. 2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Art. 69. Przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 2, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają warunki określone w art. 68, a ponadto: 1) zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz 2) nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli: a) nie mogą zapewnić im utrzymania albo b) ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd. Art. 70. 1. Wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli: 1) w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo 2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. 2. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2. 3. Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych w ust. 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. 4. Wdowa niespełniająca warunków do renty rodzinnej określonych w ust. 1 lub 2 i niemająca niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej: 1) przez okres jednego roku od chwili śmierci męża; 2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża. 5. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio do wdowca. Art. 71. Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli: 1) ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania; 2) spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w art. 70 ust. 1 i 2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5. Art. 72. W razie ustania prawa do renty rodzinnej z powodu ustąpienia niezdolności do pracy stosuje się odpowiednio przepis art. 61. Art. 73. 1. Renta rodzinna wynosi: 1) dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 2) dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. 2. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę emerytury, z zastrzeżeniem ust. 3, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. 3. Jeżeli emerytura zmarłego została obliczona wraz ze zwiększeniami, o których mowa w art. 26a lub art. 56 ust. 3 i 4, rentę rodzinną oblicza się jako procent świadczenia zmarłego w wysokości pomniejszonej o te zwiększenia, odpowiednio do liczby uprawnionych do renty. Tak obliczoną rentę rodzinną uzupełnia się do wysokości uwzględniającej 50 % zwiększenia, które przysługiwałoby zmarłemu. 4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do obliczania renty rodzinnej po osobach mających ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie przepisów, o których mowa w art. 195. 5. Renty rodzinne wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tych rent podlegają odpowiedniej refundacji: 1) w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3 i 4, oraz w części odpowiadającej okresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnionym w myśl art. 63 ust. 1 - z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników; 2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - z budżetu państwa. Art. 74. 1. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2-4. 2. Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych. 3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje podziału świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności. Przepisy art. 129 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio. 4. W razie ujawnienia okoliczności powodujących ustanie podziału renty rodzinnej przepis art. 133 stosuje się odpowiednio. 34. Dodatek pielęgnacyjny Art. 75. 1. Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia, z zastrzeżeniem ust. 4. 2. Dodatek pielęgnacyjny wynosi 106,41 zł(3) miesięcznie. 3. Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja. 4. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu. Art. 76. 1. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych. 2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, wynosi 200 zł(4) miesięcznie. 3. Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja. 35. Zasiłek pogrzebowy Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym, mającym na celu pokrycie kosztów pogrzebu. Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu i jest wypłacany tylko z jednego tytułu. W razie zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego z różnych tytułów przysługuje tylko jeden zasiłek pogrzebowy. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci: 1) ubezpieczonego, 2) świadczeniobiorcy, 3) osoby, która w dniu śmierci nie miała wprawdzie ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniła warunki do uzyskania i pobierania jednego z tych świadczeń. Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu. Od 1 grudnia 2010 r. do dnia 28 lutego 2011 r.-6406,16 zł 36. Postępowanie w sprawach o emeryturę i rentę Postępowanie w sprawach świadczeń emerytalno - rentowych wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że z samej ustawy wynika konieczność podjęcia postępowania z urzędu. Do wniosku należy dołączyć określone dokumenty. Wszystkie dokumenty (dowody), które dołączamy do wniosku, powinny być policzone, a ich liczba wpisana w odpowiedniej rubryce. Oprócz wypełnienia formularza wniosku konieczne jest także wypełnienie formularza ZUS Rp-6, w którym oprócz danych personalnych należy zamieścić informacje o przebytych okresach składkowych i nieskładkowych oraz informacje o dokumentach, jakie przedkładane są na potwierdzenie tych okresów. Organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Wyznaczone przez prezesa ZUS jednostki organizacje Zakładu wydają decyzje w sprawie świadczeń i świadczenia te wypłacają: 37. Zasiłek chorobowy 38. Świadczenie rehabilitacyjne Świadczenie rehabilitacyjne to świadczenie chorobowe, będące przedłużeniem zasiłku chorobowego, przysługujące po wyczerpaniu okresu zasiłkowego. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po okresie pobierania zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej niż przez 12 miesięcy. Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym: • pracownikom, • osobom wykonującym pracę nakładczą, • członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, • osobom wykonującym odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, • osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym, • osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym, • duchownym, • osobom odbywającym służbę zastępczą. • Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego albo urlopu dla poratowania zdrowia. Ponadto świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje: • za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, • w okresie urlopu bezpłatnego, lub urlopu wychowawczego, • w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, • za cały okres świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, co zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, • za miesiąc kalendarzowy, w którym zostało stwierdzone wykonywanie pracy zarobkowej albo wykorzystywania okresu, na który świadczenie zostało przyznane niezgodnie z jego celem. Świadczenie rehabilitacyjne jest niższe od zasiłku chorobowego. Podstawowa jego wysokość to 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (wynagrodzenia za pracę) za okres pierwszych 3 m-cy i 75% podstawy za pozostały okres. Wyjątek: - ciąża - wypadek przy pracy – 100% podstawy wynagrodzenia. 39. Zasiłek wyrównawczy Zasiłek wyrównawczy jest świadczeniem okresowym z tytułu ubezpieczenia chorobowego, przysługujące wyłącznie pracownikowi, z tytułu jego czasowej, zmniejszonej sprawności do pracy . Zasiłek wyrównawczy przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy. Zasiłek wyrównawczy przysługuje wówczas przez okres rehabilitacji, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące. Zasiłek nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli konieczność poddania się rehabilitacji zawodowej spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, pracownikowi przysługuje zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego, w pozostałych przypadkach przysługuje zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje w przypadku, gdy:  wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,  ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku,  ubezpieczony odmówił bez uzasadnionej przyczyny poddania się badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych albo przez swoje zachowanie uniemożliwił przeprowadzenie takiego badania. Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających rehabilitację a wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym podczas pracy z obniżonym wynagrodzeniem. 40. Zasiłek macierzyński Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego: • urodziła dziecko, • przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, • przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem. Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia), jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z naruszeniem przepisów prawa, jeżeli zostało to stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. W przypadku, gdy zatrudnienie ustało w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a pracownicy nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje jej do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński przysługuje także pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, z którą umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje także ubezpieczonemu, który przyjmuje dziecko na wychowanie, na takich samych zasadach, które dotyczą ubezpieczonej. Również w razie śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Matka dziecka, po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie może zrezygnować z dalszego pobierania zasiłku i wcześniej wrócić do pracy. W takim przypadku pozostałą część okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego wykorzystuje ubezpieczony ojciec dziecka. W przypadku, gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej, ubezpieczona może po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, przerwać okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, a pozostałą jego część wykorzystać w terminie późniejszym, po wypisaniu dziecka ze szpitala. Od 1 stycznia 2009 r. w przypadku, gdy ubezpieczona wymaga opieki szpitalnej, po wykorzystaniu przez nią zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni po porodzie, może przerwać pobieranie zasiłku macierzyńskiego, natomiast ubezpieczony - ojciec dziecka ma prawo do części zasiłku macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu ubezpieczonej w szpitalu. Łączny wymiar zasiłku macierzyńskiego wykorzystanego przez ubezpieczoną matkę dziecka i ubezpieczonego ojca dziecka nie może jednak przekraczać wymiaru określonego przepisami Kodeksu pracy. Zasiłek macierzyński jest wypłacany przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Okres ten od 1 stycznia 2009 r. z tytułu urodzenia dziecka wynosi: • 20 tygodni (140 dni) - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, • 31 tygodni (217 dni) - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, • 33 tygodnie (231 dni) - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, • 35 tygodni (245 dni) - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, • 37 tygodni (259 dni) - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie. Zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 10 roku życia. Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego w takim przypadku od 1 stycznia 2009 r. nie może być krótszy niż 9 tygodni (63 dni). W razie urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia lub w czasie urlopu wychowawczego zasiłek macierzyński przysługuje przez okres skrócony o 2 tygodnie, tj. przez okres 18, 29, 31, 33 lub 35 tygodni liczonych od dnia porodu. Zasiłek macierzyński w czasie urlopu wychowawczego przysługuje przez okres skrócony o 2 tygodnie tylko wówczas, gdy pełny wymiar urlopu macierzyńskiego przypada w całości w czasie udzielonego urlopu wychowawczego. Jeżeli pełny wymiar urlopu macierzyńskiego wykracza poza udzielony pracownicy urlop wychowawczy, pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński w pełnym wymiarze, bez skracania o 2 tygodnie, tj. przez okres odpowiednio 20, 31, 33, 35 lub 37 tygodni liczonych od dnia porodu. W przypadku urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, ubezpieczona ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 8 tygodni (56 dni) po porodzie, nie krócej niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. W razie śmierci dziecka po upływie 8 tygodni życia, ubezpieczona zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Zasiłek macierzyński przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym: • pracownikom, • członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, • osobom wykonującym pracę nakładczą, • osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym, • osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym, • osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, • osobom odbywającym służbę zastępczą, • duchownym. Zasiłek macierzyński nie przysługuje: • za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, • w okresie urlopu bezpłatnego, • w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania. Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne. Zasiłek macierzyński wynosi 100% wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru. 41. Zasiłek opiekuńczy Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem okresowym dla ubezpieczonego, który podlega obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu, który jest zwolniony od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad: 1. zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8. w przypadku:  nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko,  porodu lub choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,  pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, 2. chorym dzieckiem w wieku do lat 14, 3. innym chorym członkiem rodziny (za innego członka rodziny uważa się małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat). Prawo do zasiłku przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, a zasiłek wypłaca się tylko jednemu z rodziców, temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres. Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad zdrowym dzieckiem do lat 8 i chorym dzieckiem do lat 14, albo 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innymi chorymi członkami rodziny. Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn i bez względu na liczbę dzieci i liczbę członków rodziny wymagających opieki, nie może przekroczyć 60. dni w roku kalendarzowym. Od 1 stycznia 2009 r. w przypadku, gdy ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, przebywa w szpitalu, ubezpieczonemu ojcu dziecka przysługuje za okres pobytu matki dziecka w szpitalu dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu osobistego sprawowania opieki nad nowourodzonym dzieckiem, w wymiarze do 8 tygodni, tj. do 56 dni, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 8 tygodni życia. Wymiar zasiłku opiekuńczego w takim przypadku nie jest związany z rokiem kalendarzowym i jest niezależny od wymiaru określonego wyżej (60 i 14 dni). Przepis ten ma zastosowanie także do innego ubezpieczonego członka najbliższej rodziny, jeżeli przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Zasiłek opiekuńczy przysługuje pod warunkiem, że nie ma innych członków rodziny mogących zapewnić opiekę. W przypadku sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2, zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wówczas, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę. Od dnia 14 czerwca 2008 r., tj. od daty wejścia w życie ustawy z dnia 11 kwietnia 2008 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 93, poz. 582), zasiłek opiekuńczy przysługuje wszystkim osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie, tj.:  pracownikom,  członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,  osobom wykonującym pracę nakładczą,  osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym,  osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym,  osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,  osobom odbywającym służbę zastępczą,  duchownym. Przed tą datą zasiłek opiekuńczy przysługiwał wyłącznie ubezpieczonym podlegającym obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (pracownikom, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osobom odbywającym służbę zastępczą), a od dnia 16 marca 2007 r., tj. od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2007 r., sygn. akt P 45/06 (Dz.U. Nr 47, poz. 318), zasiłek opiekuńczy przysługiwał także osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym dobrowolnie, ale tylko w ograniczonym zakresie - z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 14 oraz innym chorym członkiem rodziny (w tym z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku powyżej 14 lat). Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje:  za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,  w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,  w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,  za okres objęty zaświadczeniem lekarskim, w przypadku wykonywania w czasie zwolnienia lekarskiego pracy zarobkowej albo wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z celem tego zwolnienia, co zostało stwierdzone w trakcie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przeprowadzanej przez płatnika zasiłku. Podstawę wymiaru zasiłku dla pracowników stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne. Zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku 42. Postępowanie w sprawach o zasiłki z ubezpieczenia chorobowego i macierzyńskiego Postępowanie w sprawach zasiłków dotyczy zasad ustalanie prawa do zasiłków i zasad ich wypłaty. W tym zakresie zawiera też elementy kontroli i sankcji. W przepisach o postępowaniu jest też mowa o świadczeniach bezpodstawnie pobranych i przedawnieniu roszczeń oraz o roszczeniach regresowych. Art. 61 dotyczy 2 podmiotów –płatnika i ZUS – obowiązanych do ustalenia prawa do zasiłku i wypłaty zasiłku. W większości przypadków są to płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, ale tylko w okresie trwania ubezpieczenia i tylko ci, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Gdy płatnik zgłasza mniej ubezpieczonych oraz w stosunku do wszystkich ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność i duchownych- - tym podmiotem jest ZUS. Zaświadczenie lekarskie jest dowodem stwierdzającym czasową niezdolność do pracy lub inne przyczyny uprawniające do świadczeń chorobowych. Podobne zresztą znaczenie ma w prawie pracy: jest dowodem zaistnienia niezdolności do pracy, a ta z mocy prawa usprawiedliwia nieobecność w pracy, ale dokument wystawiony przez lekarza jest dokumentem prywatnym i nie wiąże sądu. Obowiązek dostarczenia tego dowodu płatnikowi lub do ZUS obciąża ubezpieczonego, a dla dokonania tego obowiązku ustalono 7-dniowy termin od daty otrzymania zaświadczenia, pod groźbą potrącenia 25% kwoty zasiłku za każdy dzień zwłoki przypadającej po tym terminie, chyba, że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. Zarówno ubezpieczony jak i płatnik mogą wystąpić do ZUS z wnioskiem o ustalenie uprawnień do zasiłku. Chodzi więc o kwestię, w jakim charakterze występuje płatnik i jaki charakter ma jego decyzja w przedmiocie zasiłku. Obecnie płatnik jest odrębnym podmiotem ubezpieczeń społecznych, i temu podmiotowi w ustawie przyznano kompetencję ustalania uprawnień do świadczeń chorobowych w ściśle określonym podmiotowym i przedmiotowym zakresie. Podjęcie przez płatnika takiej decyzji ma skutki prawne. Decyzja ta nie ma jednak pewnej właściwości: nie otwiera drogi sądowej, czyli normalnej drogi w sprawach ubezpieczeń społecznych. Przedtem ubezpieczony musi uzyskać decyzję ZUS i dopiero od tej decyzji przysługuje mu odwołanie, o czym jest mowa w ustawie o s.u.s. i w k.p.c. Chodzi o zasadę, że odwołanie do sądu przysługuje od decyzji organu rentowego, co nie podważa prawnego znaczenia decyzji płatnika. Świadczenia są wypłacane przez płatnika w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzenia, a przez ZUS na bieżąco, nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia dokumentów niezbędnych do ustalenia uprawnienia. Świadczenia wypłaca się osobie uprawnionej lub upoważnionej do podjęcia wypłaty wynagrodzenia lub dochodu. Wypłatę wstrzymuje się, jeżeli prawo do świadczenia ustało albo ukaże się, że nie istniało. Dla świadczeń chorobowych przewidziane są 2 terminy przedawnienia roszczeń – 6 miesięcy i trzy lata. Krótszy z tych terminów liczy się w zasadzie od dnia wymagalności świadczenia albo od dnia ustania przeszkody, której doznał uprawniony w zgłoszeniu roszczenia. Termin 3 letni przewidziano dla przypadku, gdy niewypłacenie świadczenia było następstwem błędu w ustaleniu prawa albo wypłacie, popełnionego przez płatnika lub ZUS. Płatnikom i ZUS przysługuje prawo kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem. 43. Wyłączenie prawa do świadczeń z tytułu wypadku pracy Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy: 1. wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dot. ochrony życia i zdrowia spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. 2. jeżeli osoba która uległa wypadkowi znajdowała się • w stanie nietrzeźwości albo • pod wpływem środków odurzających • lub substancji psychotropowych - i jeżeli w wyniku tego w znacznym stopniu przyczyniła się do powstania wypadku. Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, pracodawca kieruje go na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie, a ubezpieczony ma obowiązek poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu. Podstawa prawna: art. 21 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. 44. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci spowodowanej wypadkiem przy pracy bądź chorobą zawodową Jednorazowe odszkodowanie jest świadczeniem z ubezpieczenia wypadkowego. Przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a w razie jego śmierci uprawnionym członkom rodziny. Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nie rokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6miesięcy, mogące ulec poprawie. Stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy ustala lekarz orzecznik ZUS. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Służy pokryciu szkód na zdrowiu poniesionych wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, utrzymujących się nadal po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Nabycie prawa do jednorazowego odszkodowania nie jest uwarunkowane obniżeniem przychodów z tytułu zarobkowania (np. wynagrodzenie za pracę). Nie wyłącza tego prawa uzyskanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednorazowe odszkodowanie za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje w wysokości: 20% przeciętnego wynagrodzenia - od dnia 1 kwietnia 2007 r. Do 31 marca 2009r. kwota ta wynosiła 538.00zł Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy, który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie, z uwzględnieniem okresów przejściowych, o których mowa powyżej. Jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy, a także jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia w następstwie wypadku przy pracy w stosunku do rencisty została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Przyznanie (odmowa przyznania) jednorazowego odszkodowania następuje w drodze decyzji ZUS. Od decyzji przysługuje odwołanie w trybie i na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawa prawna: art. 11, art. 12, art. 15 oraz art. 16 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. 45. „Powypadkowy” zasiłek chorobowy Zasiłek chorobowy powypadkowy przysługuje każdemu ubezpieczonemu od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, za które ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy). Podstawę wymiaru stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe. 46. „Powypadkowe” świadczenie rehabilitacyjne Świadczenie rehabilitacyjne to świadczenie chorobowe, będące przedłużeniem zasiłku chorobowego, przysługujące po wyczerpaniu okresu zasiłkowego. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. O niezdolności do pracy oraz o rokowaniu co do odzyskania zdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu albo orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowi podstawę do wydania przez ZUS decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego. Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje również w wysokości 100% podstawy wymiaru. Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, za które ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. 47. „Powypadkowa” renta z tytułu niezdolności do pracy Niezależnie od jednorazowego odszkodowania przysługują z ubezpieczenia wypadkowego również - renta z tytułu niezdolności do pracy, - renta szkoleniowa, - renta rodzinna -i dodatki do renty. Wymienione świadczenia przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy

  PRZEJDŹ NA FORUM