| Zaliczenie |
| KRYMINALISTYKA Jako nauka przyjmuje się ,że powstała w 1893 r. (H. Gross wydał Podr śledczego)opiera się o nauki przyrodnicze i techniczne. Za matkę kr uważa się medycynę sądową. w pełni samodzielna i niezależna od innych nauk powstała od ostatniego dziesięciolecia XIX w., kiedy to upowszechniono prace 3 ludzi „ojców kryminalistyki: Alfons Bertillon – twórca antropometrii kryminalnej i innych technik identyfikacyjnych zmarł w 1914 r. ; Franciszek Galton (1822-1911) – twórca nowoczesnego systemu identyfikacji daktyloskopijnej (daktyloskopii), autor pracy Finger Prints- 1892 Hans Gross (1847-1915) – austriacki sędzia śledczy, późniejszy prof. Uniwersytetów w Grazu i Pradze autor książki –dzieła z zakresu kryminalistyki Handbuch fur Untersuchungsrichter als System der Kriminalistik – Podręcznik sędziego śledczego jako system kryminalistyki- 1893 r.) Kryminal nauka o taktycznych zasadach oraz technicznych metodach i środ rozpoznawania i wykryw prawnie określonych, ujemnych zjawisk społecznych, a w szczególności przestępstw i ich sprawców oraz udowadniania istnienia lub braku związku pomiędzy osobami i zdarzeniami a także zapobiegania przestępstwom. zajmuje się też strategią przewidywania i przyszłego rozpoznawania oraz zwalczania tych zjawisk, zwłaszcza przez zapobieganie ich powstawaniu i rozwojowi. Wg prof. Kerka to identyfikacja osób i rzeczy Wg prof. Dereszowskiego – k bada sposoby i środki dokonywanych przestępstw oraz opracowuje metody służące do wykrycia przestępstwa, tudzież do ustalenia i ujęcia sprawcy czynu. Wg prof. Gutenkunsa to nauka o taktyce i technice: popełniania przestępstw, dochodzenia przestępstw i zapobiegania przestępstwom. (taktyka- metody i sposoby a technika- środki i urządzenia techniczne służące tym sposobom) Działy kryminalistyki: taktyka (metody i sposoby), technika (zajmuje się śr. fizykochemicznymi używanymi przy popełnianiu czynów zabron w celu wykrycia czynu i sprawcy przestępstwa), strategię, metodykę (zasady, śr, i metody rozpoznawania, wykr, i udowadniania). Funkcje kryminalistyki: rozpoznawcza, wykrywcza, dowodowa, zapobiegawcza. Przyczyny wzrostu przestępczości: anonimowość ludzi i ich alienacji społecznej, kryzys gospod, bezrobocie, bezdomność, szybkie tempo przemian społ powodujące zagubienie, napięcia, frustracje, zakaz stosowania tortur. Polska międzywojenna:1926 r. laboratorium kryminalistyki przy Komendzie Gł Pol dr Sobolewski; 1928 r. – Instytut Ekspertyz Sadowych w Krakowie Bronisław Łukowski Kryminalistykę wykładał na UJ od 1952 r. dr Jan Sehn a od 01.06.1963 r. powołano Zakład kryminalistyki na katedrze Prawa Karnego kierowanej przez prof. Zw. Dr hab. Władysława Woltera. Po śmierci Sehna wykładał prof. Tadeusz Hanusek. Od 08.02.1984 r. Zakład przekształcono w samodzielną Katedrę kryminalistyki. Zasada 3N –F. Galton – linie papilarne są niepowtarzalne, niezmienne, nieusuwalne –to charakterystyczny układ bruzd na skórze, w szczegól na opuszkach palców rąk (daktyloskopia), wewnętrznej pow dłoni (cheiroskopia), palcach stóp (podoskopia) i wargach (cheiloskopia) AFIS- Atomatyczny System Identyfikacji Daktyloskopijnej (za pom skanera i komp) daktyloskopia- grec. daktylos- palec kopein-patrzeć, oglądać: to technika śledcza zajmująca się badaniami porównawczymi linii papilarnych w celu ustalenia tożsamości sprawcy (3 cechy tworzące 3 zasady: zasada niezmienności -wzory linii nie zmieniają się, zasada nieusuwalności- linie są nieusuwalne jeżeli poważnemu uszkodzeniu nie uległa skóra właściwa, zasada niepowtarzalności – jeden wzór nie może wystąpić u 2 osób; Twórca daktyloskopii był Galton 1888 r. Podział wzorów linii papilarnych: wirowe, pętlicowe, łukowe (bezdeltowe). Elementy wzoru: podstawa wzoru, pokrywa wzoru, delta, rysunek wewnętrzny. Mechanoskopia- dział techniki kryminalistycznej – bada w celach identyfikacyjnych ślady oddziaływania jednej rzeczy (narzędzia) na drugą Wersja śledcza – to hipotezy co do przebiegu zdarzenia lub jego poszczególnych fragmentów, co do osoby sprawcy, jego motywów i cech. Tworzy się albo w oparciu o istniejące informacje, pełne ,wiarygodne, albo w oparciu o doświadczenia własne lub cudze nabyte w rozwiązywaniu podobnych spraw- przez analogię Cechy wersji śledczej: Biologiczna, Obiektywna, Bezstronna, Indywidualna, Sprawdzalna Zasady budowy wersji śledczej: 1 zas wielości wersji 2 zas mocnych podstaw wersji 3 zas czasu budowy wersji 4 zas czasu weryfikacji wersji Plan śledztwa: Kilka wersji śledczych//zagadnienia które należy wyjaśnić//czynności śledcze np. przesłuchanie świadka, powołanie biegłego// termin (planowany i faktyczny)//osoba odpowiedzialna za wykonanie czynności (np. sierż. Lisek)// uwagi PSYCHOLOGIA ZEZNAŃ zajmuje się oceną wszelkich ustnych wypowiedzi zmysły (6): wzrok, słuch, dotyk, smak, węch, równowagi Fazy formowania materiału zeznań 1) etap spostrzegania 2) etap zapamiętywania 3) etap odtwarzania 1Spostrzeżenie to proces fizyczny, w którym jakiś przedmiot w momencie oddziaływania na nasze zmysły odzwierciedla się w naszym umyśle w całości tzn. ze wszystkimi cechami (np. szorstkie, miękkie ale z tego nie wynika obraz świata). W tym, procesie wydajemy 2 sądy: realizujący: stwierdzamy, że to co spostrzegamy istnieje w rzeczywistości -s klasyfikujący: określamy, że to co postrzegamy jest tym a tym albo nie tym a tym. Żeby były te sądy to musimy mieć jakiś sąd na temat rzeczywistości (baza). W tych obu sądach możemy popełnić błędy. Przy s. realizującym: Halucynacja (postrzegamy coś czego nie ma, nie istnieje) i błąd nieświadomości (nie postrzegamy czegoś co istnieje). A przy s. klasyfikującym iluzja (zmysł wzroku dostarcza nam błędów iluzjonistycznych). Żeby dokonywać spostrzeżeń to musimy tego chcieć + uważać (uwaga to stan aktywności intelektualnej który nie posiada własnej treści lecz jest właściwością wszystkich jasno uświadamianych procesów poznawczych).Wrażliwość to możliwość dokonywania spostrzeżeń w oparciu o najsłabszy bodziec (ultrafiolet, podczerwień, ultradźwięki). Czułość to możliwość odbierania najmniejszej zmiany w natężeniu bodźców 2 Zapamiętywanie jest uzależnione od tego czy chcemy zapamiętywać. Pamięć to własność psychiczna dzięki której gromadzimy i przechowujemy doświadczenia (chwilowa, krótkotrwała 7+-2 elementy, trwała) 3 Odtwarzanie Nasz język wewnętrzny, którym zapamiętaliśmy spostrzeżenia ma dwojaki charakter: to język obrazu i pojęć a język zewnętrzny jest tylko pojęciowy (osoba mogła dobrze spostrzec i zapamiętać ale z uwagi na ubogie słownictwo nie jest w stanie tego opisać. 2 Błędy się mogą pojawić: 1Pominięcie- jeśli jest zdarzenie wieloczłonowe, to można jakiś element pominąć 2Przestawienie- zmiana chronologii A_B_C J i M bawią się w piaskownicy A. J powiedział, że M jest głupiaB, to M J bach łopatką C A_C_B J0 i M bawią się w piaskownicyA. M J bach łopatką C. To J powiedział, że M jest głupia B. WYOBRAŻENIE – opis rzeczy przez nasz umysł, które w rzeczywistości nie miały miejsca Szczerość i prawdziwość zeznań Prawdziwe –gdy jest zgodne z obiektywna rzeczywistością (Arystoteles) Szczere- zgodne z wewnętrznym przekonaniem osoby wypowiadającej, że mówi prawdę Szczere i prawdziwe- dobrze postrzegła i zapamiętała i powiedziała prawdę Nieszczerze i nieprawdziwie – dobrze postrzegła i zapamiętała ale nie mówi prawdy Szczerze i nieprawdziwie - błąd w dostrzeganiu ale osoba o tym nie wie, pomyliła wszystko, błędnie spostrzegła i zeznaje z wewnętrznym przekonaniem tak jak było, tak jak zarejestrowała szczerze ale niestety nie jest to prawdziwe Nieszczerze ale prawdziwe – błędnie spostrzegła ale nie chce też zeznać szczerze, zeznaje nieszczerze, zamiast x mówi, ze widziała y (Kaziu, Jasiek, GS wódka kiełbasa)- kłamie ale wychodzi że mówi prawdę WARIOGRAF- inaczej poligraf- urz techniczne mające za zadanie analizowanie fizjologicznych reakcji organizmu człowieka, które są wykładnią emocji i jego reakcją na otoczenie zewnętrzne (dr Keler) PRZESŁUCHANIE Taktyki i metody- metoda kumulatywnego ujawniania mat dowod., met. perswazji, selektywne ujawnianie mat dowodowego, wprowadzenie w błąd Szczególne formy przesłuchania: 1) zw. z właściwościami psychoz os przesł (dzieci od 3l. , niepełnosprawni, starsi, chorzy psychicznie) 2) konfrontacja przy przesłuchaniu (jednoczesne przesłuchanie 2 świadków, których zeznania są sprzeczne „stawienie do oczu”), okazanie(jawne i dyskretne), przesłuchanie w ramach innych czynności Zasady okazania -okazanie w grupie -liczba parzysta 4-20 (uniknąć stereotypu ujęcia środkowego), osobę można okazać: bezpośrednio jawnie, bezpośrednio dyskretnie (lustro fenickie), pośrednie (np. zdjęcie) Klasyczne przesłuchanie 1pouczyć o prawach i obowiązkach 2ustalić tożsamość 3porozmawiać aby ustalić zachowanie 4właściwa część przesłuchania pytania i odpowiedzi 5swobodna część wypowiedzi przesłuchiwanego czynności na miejscu zdarzenia: oględziny, penetracja miejsca zdarzenia, przeszukanie, eksperyment kryminalistyczny, wizja lokalna, okazanie miejsca, przesłuchanie, oględziny zwłok, Informacja- wszelkie dane o świecie zewnętrznym, które uzyskujemy przez bezpośrednie poznanie zmysłowe albo podawany przez inną osobę opis Ślad- wszelkie dające się ustalić w określonym wycinku i rzeczywistości następstwa tych zmian, których zespół albo tworzy jakieś zdarzenie albo jest z tym zdarzeniem ściśle powiązany np. ślady ucieczki, ukrycia łupu (np. .materialne i niematerialne, odciski i odbitki, biologiczne, fizyczne i chemiczne) Modus operandi- charakterystyczny i z reguły powtarzalny taki sposób zachowania się sprawcy, w którym odbijają się indywidualne cechy, możliwości Identyfikacja kryminalistyczna- wydany na podst badań sąd , w którym stwierdzamy, że określony przedmiot, osoba, rzecz albo posiada te same cechy co dany przedmiot albo nie Przeszukanie – nastawione na znalezienie przedmiotów mogących stanowić dowód, oględziny – wykrycie, wstępne zbadanie i zabezpieczenie wszelkich informacji o zdarzeniu oraz źródeł tych informacji KRYMINOLOGIA – nauka o przestępcy, objawach i przyczynach przestępczości, zjawiskach ze sfery patologii życia społecznego. Termin pochodzi od łac. crimen- przestępstwo oraz gr. logos – nauka czyli nauka o przestępstwie.To nauka o przestępczości jako zjawisku społecznym, bada te zachowania człowieka, które wyczerpują znamiona czynu przestępczego z pytaniem dlaczego tak się dzieje; bazuje na socjologii, psychologii .To nauka społeczna zajmująca się badaniem i gromadzeniem całościowej wiedzy na temat przestępstwa jako pewnej szczególnej formy zachowania dewiacyjnego, przestępczości jako pewnego zjawiska społecznego a także osoby sprawcy przestępstwa jak również ofiary przestępstwa oraz instytucji mechanizmów kontrolnych jakie tworzą społeczeństwa w celu zapobiegania i zwalczania przestępczości Po raz pierwszy termin kryminologia został użyty przez francuskiego antropologa Paula Topinard w książce, która się ukazała w 1879 r. a następnie w pracy Raffaelo Garofalo wydanej w 1885 r. zaś włoski lekarz Cesare Lombroso stworzył teorię antropologiczną zakładającą istnienie „przestępcy z urodzenia” Wyróżniamy 3 działy: 1.etiologia przestępczości i zjawisk ze sfery patologii życia społecznego- nauka o przyczynach i uwarunkowaniach jakiegoś zjawiska: - koncepcja biologiczna-przyczyny przestępczości tkwią w czynnikach biologicznych, dziedziczenie, uszkodzenie mózgu, zaburzenia osobowości wrodzone, nabyte itp. -koncepcja socjologiczna- przyczyn należy szukać w czynnikach zewnętrznych czyliw środowisku, w którym żyje, warunkach wychowania -koncepcja mieszana- połączenie obu ww.-wg niej człowiek rodzi się z pewnymi predyspozycjami a do określonych negatywnych zachowań dochodzi wówczas gdy określony układ społeczny (procesy wychowawcze) zaktywizują takie predyspozycje -koncepcja sytuacyjna- przyczyna popełnienia przestępstwa jest sytuacja, w której się znalazł w danej chwili 2.symptomatologia przestępczości i .. - zajmuje się zewnętrznymi przejawami zjawisk będących przedmiotem jej zainteresowania 3.wiktymologia- łac. Victima czyli ofiara. Powstała na przełomie lat 40 i 50 , nauka o ofierze i jej roli w genezie przestępstwa bada pewne cechy, które powodują, ze ktoś staje się ofiarą, bada 2 czynniki : predyscynację (szczególna podatność człowieka na to żeby stał się ofiarą: grupowa i indywidualna) i prowokacja (zachowanie ofiary wyzywające dla przestępcy) prowokacja może być niezawiniona albo zawiniona. Zjawiska ze sfery patologii życia społecznego: samobójstwa, narkomania, alkoholizm, demoralizacja nieletnich. Przestępczość rzeczywista- zbiór wszystkich przestępstw popełnionych w danym czasie i na określonym terenie, w danej społeczności (roczny, teren całej Polski) przestępstwa zarejestrowane Przestępczość ujawniona- zarejestrowana przez organy ścigania nieujawniona -niezarejestrowana stwierdzona – potwierdzona wynikami postępowania Przestępstwo wykryte – przedstawiono zarzut osobie podejrzanej Oskarżony – wpłynął akt oskarżenia do sądu Współczynnik przestępczości – l przestępstw stwierdzonych, przypadająca na 100 tys. ludności w danym roku (l. przestępstw stwierdzonych: ludność w danym roku)x 100.000 Wskaźnik wykrywalności przestępstw- stosunek l przestępstw wykrytych do l. przestępstw stwierdzonych Wskaźnik dynamiki – stosunek procentowy odpowiadających sobie liczb w roku bieżącym i poprzednim (lub innych) – ocenia zmiany trendów w czasie Osądzenie –skazanie, warunkowe umorzenie, odstąpienie od wykonania kary Współczynnik skazań- liczba skazań przypadająca na 10.000 ludności? Współczynnik pryzonizacji- określa ilość osób pozbawionych wolności w danym roku w przeliczeniu na 10.000 dorosłych powyżej 17 r ż Statystyka penitencjarna Centralny Zarząd Służby Więziennej Populacja więzienna – ile jest w ZK, aresztach śledczych Osoba tymczasowo aresztowana- w postępowaniu przygotowawczym, po wniesieniu aktu oskarżenia Współczynnik pryzonizacji – liczba osób pozbawionych wolności w danym roku w przeliczeniu na 10 tys. osób dorosłych (pow. 17 r. ż) Narkomania – stałe lub okresowe przyjmowanie w celach niemedycznych środków odurzających lub psychotropowych albo zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstała zależność Środki odurzające – wywołują określone doznania psychiczne (oczekiwane, przyjemne), jednak posiadają zdolność wywołania uzależnienia Uzależnienie fizyczne – spowodowane przez wielokrotne używanie środków, brak powoduje depresje, drżenie ciała, wymioty, zawroty głowy, zapaść – głód narkotyczny Uzależnienie od alkoholu – w I procesie tolerancja dodatnia a następnie tolerancja ujemna: niewielka ilość powoduje stan upojenia Podział środków odurzających wg WHO - opiaty – pochodne opium + środki półsyntetyczne (morfina, heroina+ metadol) szybko uzależniają psychicz i fizycznie - marihuana, cannabis, konopie indyjskie tzw. narkotyki miękkie – słabo uzależniają psychicznie - barbiturany- pochodne kwasu barbiturowego: relanium, diazepam – to subst. psychotropowe, wywołuja silne uzależnienie psychiczne - amfetamina i jej pochodne – np. ekstaza szybko uzależnia psychicz ale nie fizycznie, silna tolerancja dodatnia - kokaina – półsyntetyczny środek z liści kokki, wywołuje silną zależność psychiczną, niebezpieczny jest crak Inny podział - środki halucygenne- uzależniają psychicznie, mają właściwości toksyczne (wąchanie kleju) - depresanty np. opiaty, barbiturany - stymulanty- pobudzające środkowy układ nerwowy (kokaina, amfetamina) przestępczość zorganizowana współczesna datuje się od lat 20; jej celem jest osiąganie maksymalnego zysku przez produkcję nielegalnych dóbr lub usług Dziedziny profilujące: etiologia przestępczości, symptomatologia, wiktymologia Dziedziny zastosowania: proces karny, czynności operacyjne rozpoznawcze, ekspertyza Ogólne reguły prowadzenia postępowania- doświadczenia z wcześniejszych prac,- nauka o sprawnym działaniu- taktyka poszczególnych czynności dowodowych, - czynności mające na celu ujecie sprawcy (pułapka, pies, blokada dróg) Ekspertyza- zespół czynności badawczych, wymagających wiadomości specjalnych, zakończony opinia Alibi- każdy środek dowodowy, świadczący o tym, ze określona osoba nie mogła dopuścić się zarzucanego czynu Miejsce- wycinek przestrzeni lub pomieszczenia, w którym mogą się znajdować ślady lub inne rzeczowe źródła informacji ślady- wszelkie dające się zauważyć zmiany, następstwa tych zmian, których zespół albo tworzy jakieś zdarzenie albo jest z tym zdarzeniem ściśle powiązany np. ślady ucieczki są następstwami jakichś zachowań, zjawisk i mają charakter materialny |