| Zaliczenie |
| Obecnie coraz częściej słyszy się o wykrywanych przestępstwach, których dopuszczają się nie tylko zwykli ludzie, ale również osoby mające związek z polityką, spółkami państwowymi. Ludzie dopuszczają się takich czynów głównie z chęci szybkiego zysku. Aby ten zysk osiągnąć, potrafią gnębić, stosować przemoc fizyczną, ale również są w stanie dopuścić się korupcji etc. Wszelkie działanie związków przestępczych, które zorganizowane są z chęci zysku dla wykonywania ciągłych i różnorodnych przestępstw, mające w założeniu terror, korupcję, szantaż, a celem których jest wprowadzenie nielegalnych zysków w oficjalny obrót gospodarczy, nazywa się przestępczością zorganizowaną. Niniejsza praca podejmuje tematykę przestępczości zorganizowanej. W pierwszym rozdziale pracy zdefiniowano pojęcie przestępczości zorganizowanej. Następnie scharakteryzowano działalność zorganizowanych grup przestępczych. Na końcu rozdziału omówiono rozwój tegoż rodzaju przestępczości na świecie. W drugim rozdziale opisano główne rodzaje przestępczości zorganizowanej. W głównej mierze zajęto się w tym rozdziale: praniem brudnych pieniędzy, przemytami i handlem narkotykami, handlem żywym towarem oraz terroryzmem. Trzeci rozdział wprowadza w profilaktykę przestępczości zorganizowanej. Przedstawiono w nim prawne i organizacyjne możliwości zwalczania zjawiska. Omówiono tu szczegółowo pojęcie świadka koronnego, świadka incognito, a także scharakteryzowano kontrolę i utrwalanie rozmów. Ostatni rozdział przedstawia instytucje mające na celu przeciwdziałanie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej. Mowa tu o Policji, Interpolu i Europolu. Rozdział I Teoretyczne aspekty przestępczości zorganizowanej 1.1. Pojęcie i definicja przestępczości zorganizowanej W nowej rzeczywistości polityczno- społecznej nie wykształcił się jeszcze nowy system wartości. Idea bogacenia się ma dla człowieka ogromną siłę przyciągania. Czynność bogacenia się staje się wartością bezpośrednią, wartością samą w sobie. Obsesyjnej zachłanności towarzyszy patologiczna zawiść, że inni mają więcej, lepiej, inaczej. Chciwość i zawiść są silnymi emocjami; upośledzają ludzką inteligencję, rodzą stresy i frustracje, prowokują patologiczne formy zachowań. Ludzie powodowani zachłannością i zawiścią tracą zdolność widzenia rzeczy takimi, jakimi są w rzeczywistości, popełniają błędy, pozorne sukcesy zamieniają w ostateczne niepowodzenia. Irracjonalność działań ludzkich występuje na każdym stopniu hierarchii społecznej. Wskazane okoliczności powodują, iż pojawiły się nowe zjawiska kryminalne ze względu na rozmiary, charakter i powiązania międzynarodowe. Z punktu widzenia ogólnej teorii systemów przestępczość, zwłaszcza przestępczość zorganizowaną, należy zaliczyć do czynników entropijnych w społeczności ludzkiej, to znaczy do takich czynników, które wprowadzają chaos. Naruszają bowiem równowagę systemów społecznych i często w wysokim stopniu zakłócają ich spójność, przyczyniają się do destabilizacji. Działają wbrew ładowi społecznemu i to zarówno pod względem gospodarczym, prawnym, jak i moralnym . Pojęcie przestępczości zorganizowanej nie występuje w czystej postaci. Problem tkwi mniej w pojęciu „przestępstwo”, bardziej w określeniu „organizacja”. Przestępczość zorganizowana jest pewnym kontinuum; istnieją grupy przestępcze słabo, średnio i wysoko zorganizowane. W różnych regionach świata, krajach i częściach krajów ma ona w rzeczywistości odmienne przejawy. Na podstawie badań kryminologicznych opracowano kryteria charakterystyczne dla przestępczości zorganizowanej, które są w sposób dynamiczny od siebie uzależnione. Z tego punktu widzenia przestępczość zorganizowana stanowi proces przebiegający w obrębie procesów społecznych. Organizacje przestępcze znajdują się w ustawicznym procesie powstawania i rozwiązywania . Przestępczość zorganizowaną charakteryzują następujące kryteria : Zaspokaja ona zapotrzebowanie części społeczeństwa na, nielegalne usługi, zabronione przez ustawy (czego pozostała część społeczeństwa nie akceptuje)6. Dlatego w społeczeństwie istnieje popyt na tego rodzaju nielegalne dobra i usługi oferowane przez kręgi przestępczości zorganizowanej. Przestępczy przemysł (crime industry) uwzględnia potrzeby każdego społeczeństwa, określone jego gospodaczą, socjalną i prawną strukturą. Przestępczość ta bierze pod uwagę najmniejsze ryzyko wykrycia i ukarania, najmniejszy nakład pracy i kosztów oraz najwyższy, szybko i łatwo osiągalny zysk. Dla zmniejszenia ryzyka odpowiednio są dobierane ofiary. Przestępczość zorganizowana stanowi rdzeń przestępczości, wokół którego powstają inne jej rodzaje. Otacza ją przestępczość towarzysząca. Grupa kryminalna powstaje w celach świadczenia nielegalnych usług, produkcji, transportu i dystrybucji nielegalnych towarów. Stanowi solidarną wspólnotę interesów o wzajemnej zależności, współdziałającą dla wspólnego zysku i pomocy. Dąży do osiągania ekonomicznego zysku, władzy oraz statusu i jest zespolona poczuciem przynależności, zagrożeniem przemocy i jej stosowania. W obrębie każdej grupy kryminalnej istnieje strategiczne i taktyczne planowanie, racjonalne działanie i podział ról (podział pracy). Każdy członek grupy specjalizuje się w określonych działaniach w zakresie planowania i wykonania. Grupy kryminalne przestrzegają norm subkultury, swoistego rodzaju „niepisanego kodeksu”. Panuje atmosfera świata przestępczego. Każdy członek grupy musi być bezwzględnie lojalny. Przemoc jest ostatecznym środkiem zapewnienia przestrzegania norm grupy kryminalnej. Przeważnie próbuje się osiągnąć wyniki samym zagrożeniem użycia przemocy, aby możliwie najmniej uwidocznić się w społeczności. Jednakże stosowanie przemocy, zagrożenie użycia przemocy stanowią istotne cechy grupy kryminalnej. Doradcy, protektorzy w policji, wymiarze sprawiedliwości, polityce i gospodarce tworzą bufor ochronny wokół grup kryminalnych. Bez nich zorganizowana przestępczość nie mogłaby istnieć. Wykorzystują wpływy i powagę swych urzędów przez swoje stanowiska, aby chronić członków grup kryminalnych przed skutecznym ściganiem. Przestępczość zorganizowana ma charakter międzynarodowy, wykazuje dużą ruchliwość ponadregionalną. Wykorzystuje nowoczesne środki komunikacyjne i porozumiewania się: przetwarzanie danych, radio, połączenia lotnicze. Międzynarodowa Organizacja Policji Kryminalnej uważa, że przestępczość zorganizowana jest to każdy związek osób, który prowadzi, w skali międzynarodowej, sprzeczne z prawem działania w celu osiągania zysków, wykraczające poza granice. Jest to interesująca definicja, gdyż przywiązuje wagę do globalizacji działań karalnych. Jest jednak zawężona, ponieważ podkreśla zbyt mocno aspekt międzynarodowy. Przestępczość zorganizowana istnieje również w poszczególnych krajach bez powiązań międzynarodowych . Definicja holenderska, uwzględniająca kryteria zorganizowanej przestępczości (hierarchiczna struktura, podział zadań, pranie brudnych pieniędzy, korumpowanie wysokich urzędników, powiązanie grup przestępczych z różnymi rodzajami przestępczości), jest również interesująca, ale mogłaby prowadzić do wniosku, że np. we Francji tego rodzaju przestępczość nie istnieje. Jedynie bowiem mafia i podobne organizacje, znane we Włoszech i USA, odpowiadałyby powyższym kryteriom. Francja jednak nie jest wolna od tego typu organizacji kryminalnych. Poprzednio specjalizowały się one w takich działaniach, jak napady rabunkowe z bronią w ręku, uprowadzenia z żądaniem okupu, wymuszenia haraczy, handel skradzionymi dziełami sztuki i samochodami. Dziś mamy do czynienia z organizacjami, które zaniechały swych specjalności i działają w skali interdyscyplinarnej. Oznacza to, że wiele z tych organizacji przerzuciło się na szczególnie lukratywny handel narkotykami. Opierając się na praktyce kryminalistycznej i definicjach stosowanych za granicą, utworzona przez Konferencję Ministrów Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych grupa robocza „Ściganie Kamę Zorganizowanej Przestępczości” niedawno opracowała definicję, która stała się w Niemczech obowiązująca: Przestępczość zorganizowana to planowe, określone dążeniem osiągnięcia zysku bądź władzy, popełnianie przestępstw, które pojedynczo i w całości mają duże znaczenie, gdy więcej niż dwóch uczestników, przy podziale pracy, współdziała przez dłuższy lub nieograniczony czas : a) przy wykorzystaniu przemysłowych bądź handlowych struktur, b) przy użyciu przemocy lub innych środków zastraszania, c) przy wywieraniu wpływu na politykę, środki masowego przekazu, administrację, wymiar sprawiedliwości i gospodarkę. Wymieniona grupa robocza stwierdziła występowanie zorganizowanej przestępczości w następujących dziedzinach przestępczości : handel narkotykami i ich przemyt, handel bronią i jej przemyt, przestępczość związana z życiem nocnym (sutenerstwo, prostytucja, handel żywym towarem, nielegalne gry hazardowe), wymuszanie haraczy za ochronę, nielegalne pośrednictwo pracy i zatrudnienie, nielegalna imigracja, fałszerstwo znaków firmowych (piractwo rynkowe), przemyt złota, oszustwa w zakresie lokat kapitału, oszustwa dotyczące subwencji i uchylanie się od opłat celnych, fałszerstwa i nadużycia w bezgotówkowych środkach płatniczych, produkcja i puszczanie w obieg fałszywych pieniędzy, przerzut wysokowartościowych samochodów i ładunków (w tym morskich i kontenerowych), oszustwa ubezpieczeniowe, kradzieże z włamaniem do mieszkań. Nowsze badania kryminologiczne wykazują pewne charakterystyczne cechy przestępczości zorganizowanej. Są nimi: złożone, międzynarodowe organizacje sprawców o coraz wyższej jakości struktury i zamaskowania; coraz większy profesjonalizm sprawców, głęboka konspiracja i stosowanie najnowocześniejszych środków komunikacji; różnorodne metody przemytu w warunkach swobody w ruchu osobowym i towarowym; gotowość użycia przemocy i rygorystyczne jej stosowanie. Ważnym czynnikiem utrudniającym zwalczanie przestępczości zorganizowanej jest wywieranie wpływu na władze. Oddziaływania te są skierowane na następujące władze : policyjne i porządkowe, przemysłowe i budowlane, imigracyjne i celne, wydające zezwolenia na prowadzenie samochodów i dopuszczenie ich do ruchu, finansowe i podatkowe, prokuraturę, biura meldunkowe. |